महाराष्ट्राची राजधानी मुंबईवर पाकिस्तानी दहशतवाद्यांनी केलेल्या भ्याड हल्ल्याला १२ वर्ष पूर्ण झाली आहेत. पाकिस्तानी दहशतवाद्यांनी मुंबईवर २६ नोव्हेंबर २००८ रोजी हल्ला केला होता. मुंबईतील ताज हॉटेलसह इतर महत्वाच्या ठिकाणांवर हल्ला झाला, यामध्ये १६६ लोकांनी जीव गमावला होता.मुंबईवर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात पाकिस्तानचा हात असल्याचे स्पष्ट झाले होते.
भारताची आर्थिक राजधानी मुंबईवर दहशतवादी हल्ल्यासाठी अतिरेक्यांना विशेष प्रशिक्षण देण्यात आले होते. दहशतवाद्यांनी मुबईवर हल्ला करण्यासाठी आधुनिक शस्त्रांचा वापर केला होता. मुंबई पोलीस आणि भारतीय सैन्यदलाला तीन दिवसानंतर दहशतवाद्यांचा खात्मा करण्यात यश आले होते. ताज हॉटेल, छत्रपती शिवाजी महाराज रेल्वे टर्मिनस, लिओपोल्ड कॅफे, यासह दोन रुग्णालय आणि एका थिएटरवर दहशवादी हल्ला केला होता.
येणाऱ्या हरेक संध्याकाळप्रमाणे, एका संध्याकाळी शहराच्या एका भागात अचानक गोळ्या चालू होण्यास सुरवात झाली. दहशतवाद्यांनी कहर सुरू केला. याची सुरुवात लिओपोल्ड कॅफे आणि छत्रपती शिवाजी टर्मिनस (सीएसटी) ने झाली. सुरुवातीला कोणालाही कल्पना नव्हती की हा हल्ला इतका मोठा असू शकतो. पण हळूहळू मुंबईतील इतर भागातून स्फोट आणि गोळीबार झाल्याच्या बातम्या आल्या. मध्यरात्रीपर्यंत मुंबई शहरात दहशतीचे परिणाम दिसू लागले होते.
मुंबईतील सर्वात व्यस्त रेल्वे स्थानक छत्रपती शिवाजी टर्मिनस येथे दहशतवाद्यांचा प्रारंभ झाला. स्टेशनवर दहशतवादाचा रक्तरंजित खेळ होणार असल्याची कल्पना येथे उपस्थित असलेल्या कोणत्याही प्रवाशाला नव्हती. तेथे मोठ्या संख्येने प्रवासी उपस्थित होते. तेथे दोन दहशतवादी पोहोचले आणि त्यांनी अंदाधुंद गोळीबार केला आणि हाताचे ग्रेनेडही फेकले. ज्यामुळे ५८ निष्पाप प्रवासी मृत्यूमुखी पडले. तर अनेकजण गोळी लागल्याने जखमी झाले आणि चेंगराचेंगरीमुळेही अनेक जखमी झाले. हा हल्ला अजमल आमिर कसाब आणि इस्माईल खान या दहशतवाद्यांनी केला आहे.
छत्रपती शिवाजी टर्मिनस स्टेशनशिवाय दहशतवाद्यांनी ताज हॉटेल, हॉटेल ओबेरॉय, लिओपोल्ड कॅफे, कामा हॉस्पिटल आणि दक्षिण मुंबईतील अनेक ठिकाणी हल्ले करण्यास सुरवात केली. मध्यरात्रीपर्यंत मुंबईतील अनेक भागात हल्ले होत होते. शहरातील चार ठिकाणी एनकाउंटर सुरू होते. पोलिसांव्यतिरिक्त निमलष्करी दलानेही शेतात सामील झाले. बर्‍याच ठिकाणी झालेल्या हल्ल्यामुळे सर्वांनाच आश्चर्य वाटले. यामुळे दहशतवाद्यांच्या संख्येचा अंदाज बांधणे कठीण होते.
२६ नोव्हेंबरच्या रात्री दहशतवादी पूर्णपणे ताज हॉटेलकडे वळले होते. दहशतवाद्यांनी सात विदेशी नागरिकांसह अनेक अतिथींना येथे ओलीस ठेवले होते. ताज हॉटेलच्या हेरिटेज विंगला आग लागली. २७ नोव्हेंबर रोजी सकाळी एनएसजी कमांडो दहशतवाद्यांचा सामना करण्यासाठी दाखल झाले होते. २८ नोव्हेंबर रोजी दुपारी हॉटेल ओबेरॉय येथे अपहरणकर्त्यांना मुक्त करून ही कारवाई संपली आणि त्याच दिवशी नरिमन हाऊसच्या दहशतवाद्यांचा खात्मा करण्यात आला. परंतु हॉटेल ताजचे कामकाज पार पाडण्यासाठी २९ नोव्हेंबर रोजी सकाळपर्यंत वेळ गेला.
मुंबईतील छत्रपती शिवाजी टर्मिनस येथे रक्त होळी खेळणारा दहशतवादी अजमल आमिर कसाब चकमकीनंतर तारदेवा परिसरातून जिवंत पकडला गेला. तो गंभीररीत्या जखमी झाला. नंतर त्याने पाकिस्तानचा दहशतवादी कारस्थान उघडकीस आणला. त्याने ठार झालेल्या आपल्या साथीदारांची नावे उघड केली होती. नंतर कसाबवर खटला चालविला गेला आणि नंतर त्याला फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली.
मुंबई हल्ल्याची डावपेच व आक्रमकता पाहून असे दिसते की या हल्ल्यात बरेच दहशतवादी सामील होऊ शकतात. परंतु हल्ला संपल्यानंतर आणि कसाबला पकडल्यानंतर हे कार्य पार पाडण्यासाठी १० दहशतवादी तयार असल्याचे स्पष्ट झाले. त्याला पाकिस्तानच्या हद्दीवर दहशतवादी प्रशिक्षण देण्यात आले. त्यानंतर, २६ नोव्हेंबरला ते दहशतवादी समुद्राच्या एका बोटीवरून भारतात दाखल झाले. पोलिसांनी जळलेली बोटही जप्त केली.
मुंबई हल्ल्यात दहशतवाद्यांनी पोलिस व्हॅनचे अपहरण केले होते. त्यांनी व्हॅनमध्ये फिरून रस्त्यावर गोळीबार केला. त्याचवेळी दहशतवाद्यांना एका टीव्ही चॅनेलच्या कॅमेरामनच्या हातात गोळ्या घालण्यात आल्या. नंतर दहशतवादी व्हॅनसह कामा रुग्णालयात दाखल झाले. त्याचवेळी एटीएसचे प्रमुख हेमंत करकरे, एसआय अशोक कामते आणि विजय सालास्कर हे चकमकी दरम्यान शहीद झाले. देशाच्या आर्थिक राजधानी मुंबईत दहशतवाद्यांचा हा हल्ला रोखण्यासाठी दोनशे एनएसजी कमांडो आणि पन्नास सैन्य कमांडो मुंबईला पाठविण्यात आले. या व्यतिरिक्त तेथे सैन्यदलाचे पाच सैन्य तैनात होते. हल्ल्यादरम्यान नौदलालाही सतर्क ठेवण्यात आले होते.
मुंबई दहशतवादी हल्ला रोखण्याच्या मोहिमेमध्ये मुंबई पोलिस, एटीएस आणि एनएसजीच्या ११ जणांना वीरगती मिळाली होती. यामध्ये एटीएसचे प्रमुख हेमंत करकरे, एसीपी अशोक कामते, एसीपी सदानंद दाते, एनएसजी कमांडो मेजर संदीप उन्नीकृष्णन, एनकाउंटर स्पेशलिस्ट एसआय विजय साळसकर, इन्स्पेक्टर सुशांत शिंदे, एसआय प्रकाश मोरे, एसआय डूडगुडे, एएसआय नानासाहेब भोंसले, एएसआय तुकाराम ओंबळे, कॉन्स्टेबल विजय खांडले यांचा समावेश आहे. , जयवंत पाटील, योगेश पाटील, अंबादास पवार आणि एम.सी. चौधरी यांचा सहभाग होता. याशिवाय या हल्ल्यात १३७ लोक ठार झाले तर ३०० लोक जखमी झाले.
दहशतवाद्यांनी मुंबई शहर हादरले. त्याने सर्वत्र अनागोंदी निर्माण केली. घाबरणे आणि मृत्यूची भीती शहरातील प्रत्येक भागात स्पष्टपणे दिसून आली. पोलिस आणि सुरक्षा दलाने मुंबईतील अकरा ठिकाणी दहशतवाद्यांविरूद्ध कारवाई केली.
पाकिस्तानी न्यूज वेबसाईट डॉनमधील एका लेखानुसार पाकिस्तानी यंत्रणांना मुंबई दहशतवादी हल्ल्यासंदर्भातील माहिती समोर आली होती. त्यामाहितीनुसार २६/११ च्या दहशतवादी हल्ल्यामध्ये पाकिस्तानचा हात असल्याचे स्पष्ट होते. भारतीय सेना आणि मुंबई पोलिसांनी ९ आतकंवाद्यांचा खात्मा केला होता. अजमल कसाब या एकमेव दहशतवाद्याला जिवंत पकडण्यात आले होते. कसाब पाकिस्तानचा नागरिक असल्याचे स्पष्ट झाले होते. दहशतवादी संघटनांमध्ये कसाब सामील झाल्याचे पुरावे देखील मिळाले होते. लष्कर-ए-तोयबा ने दहशतवाद्यांना थाटा, सिंधजवळ प्रशिक्षण दिले, त्यानंतर त्यांना भारतात सागरी मार्गानं भारतात पाठवण्यात आल्याचे स्पष्ट झाले. दहशतवाद्यांनी मुंबईत दाखल होण्यासाठी वापरलेल्या बोटीला रंगवून लपवण्यात आले होते. चौकशीत ती बोट हस्तगत करण्यात आली होती.
मुंबईजवळ दहशतवाद्यांनी डिंगी इजिनचा वापर केला होता,त्यावर एक पेटंट क्रमांक होता. चौकशीमध्ये ते डिंगी इंजिन जपानमधून लाहोरला मागवण्यात आले होते. त्यानंतर ते कराचीला पाठवण्यात आले. कराचीमधील स्पोर्टस साहित्य विक्री करणाऱ्या दुकानातून लष्कर-ए-तोयबाच्या अतिरेक्यांनी डिंगी इंजिन खरेदी केले होते. कराचीतील ऑपरेशन रुममधून मुंबईवरील दहशतवादी हल्ला नियंत्रित करण्यासाठी वॉईस ओव्हर इंटरनेट प्रोटोकॉलचा वापर करण्यात आला होता. मुंबई दहशतवादी हल्ल्याचा पाकिस्तानातील कमांडर आणि त्याच्या साथीदारांचा शोध घेत त्यांना अटक करण्यात आली होती.
मुंबई दहशतवादी हल्ल्यासाठी आर्थिक मदत पुरवणाऱ्यांना अटक करुन त्यांची न्यायालयीन चौकशी करण्यात आली होती.
पाकिस्तानातील फेडरल इन्वेस्टिगेशन एजन्सीनं मोस्ट वाँटेड अतिरेक्यांची एक यादी जाहीर केली आहे. त्या यादीमध्ये २६/११ हल्ल्याप्रकरणात सहभागी असणाऱ्या १९ जणांच्या नावांचा समावेश आहे. २६/११ च्या हल्ल्याला १२ वर्ष झाली आहेत. मात्र, पाकिस्तान चौकशीचं कारण सांगत आहे. दहशतवाद्यांना अटक करण्यात आलेली नाही. फेडरल इन्वेस्टिगेशननं जाहीर केलेल्या दहशतवाद्यांच्या यादीत अमजद खान, इफ्तिखार अली, शाहिद गफूर, अब्दुल रहमान, उस्मान, अतीक उर रहमान, रियाज अहमद, मुश्ताक, नइम, अब्दुल शकूर, साबिर सालकी, उस्मान, शकील अहमद, उस्मान जिया, अब्बास नसीर, जावेद इकबाल, मुख्तार अहमद, अहमद सईद, मोहम्मद खान यांचा समावेश होता.
डोजियरच्या रिपोर्टनुसार अमजद खान लष्कर-ए-तोयबाशी संबंधित होता. मुंबई दहशतवादी हल्ल्यासाठी वापरलेली फौज नावाची बोट खरेदी केली होती. कराचीमधील एआरझेड वॉटर स्पोर्ट्स मधून यामाहा मोटार बोट इंजिन, लाईफ जॅकेट आणि इतर वस्तू अमजद खानने खरेदी केल्या होत्या.
भारतात काल २६ नोव्हेंबर रोजी दहशतवाद्यांचा मोठा घातपात घडवण्याचा डाव असल्याची माहिती गुप्तचर यंत्रणांनी दिली होती. त्यानंतर जम्मू-काश्मीरच्या नागरोटा येथे १९ नोव्हेंबर रोजी भारतात घुसखोरी करण्याच्या प्रयत्नात असलेल्या चार अतिरेक्यांचा भारतीय जवानांनी खात्मा केला. या घटनेनंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २० नोव्हेंबर रोजी उच्चस्तरीय बैठक बोलवली होती. मुंबईच्या २६/११ हल्ल्याला यावर्षी बारा वर्ष पूर्ण होत आहेत. मात्र, येत्या २६ नोव्हेंबरलादेखील अतिरेकी भारतात मोठा घातपात घडवण्याचा डाव आखत असल्याची माहिती गुप्तचर यंत्रणांनी दिली होती. त्यानंतर नागरोटा येथे भारतीय जवान आणि अतिरेकी आमनेसामने आले होते.
नागरोटा येथे टोल नाक्याजवळ पोलीस आणि सैन्यदालाच्या जवानांनी एका ट्रकला थांबवलं. या ट्रकमध्ये चार अतिरेकी लपून बसले होते. पोलिसांनी ट्रक थांबवताच अतिरेक्यांनी पळून जण्याचा प्रयत्न केला. मात्र, जवानांनी त्यांना बरोबर हेरलं. त्यानंतर काल सकाळी साडेचार वाजेच्या सुमारास जवान आणि अतिरेकी यांच्यात चकमक सुरु झाली. या चकमकीत चार अतिरेकी मारले गेले. त्यांच्याजवळ मिळालेले ११ एके-४७ रायफल, तीन पिस्तूल, २९ ग्रेनेड आणि इतर स्फोटक साहित्य पोलिसांनी जप्त केलं आहे.
मुंबईत २६ नोव्हेंबर २००८ रोजी मोठा अतिरेकी हल्ला झाला होता. या हल्ल्याची मुंबईकरांना आजही आठवण आली तर अंगावर शहारे येतात. लष्कर-ए-तोय्यबा या दहशतवादी संघटनेच्या १० अतिरेक्यांनी संपूर्ण मुंबईत हाहा:कार माजवला होता. या हल्ल्यात १६६ निरापराध लोकांची निर्घृण हत्या करण्यात आली होती. तर ३०० पेक्षा जास्त नागरिक जखमी झाले होते. या हल्ल्यावेळी अतिरेकी समुद्रमार्गे भारतात दाखल झाले होते. या अतिरेकी हल्ल्यात मुंबई पोलीस, एटीएस आणि एनएसजीचे ११ जवान शहीद झाले होते.
जम्मू-काश्मीरच्या नागरोटा येथे झालेल्या अतिरेकी आणि भारतीय जवानांच्या चकमकीत जैश-ए-मोहम्मदच्या चार अतिरेक्यांचा खात्मा करण्यात आला. त्यानंतर भारतीय लष्कराचे प्रमुख एम. एम. नरवणे यांनी भारतात घुसखोरी करणाऱ्या अतिरेक्यांना सज्जड दम भरला आहे. सीमेवरून भारतात होणारा घुसखोरीचा कोणताही प्रयत्न खपवून घेतला जाणार नाही. नियंत्रण रेषेवरून घुसखोरीचा प्रयत्न केल्यास एकही अतिरेकी जिवंत परतणार नाही, असा निर्वाणीचा इशाराच नरवणे यांनी दिला आहे.
नियंत्रण रेषेवरून होणारी घुसखोरी खपवून घेतली जाणार नाही. या घुसखोरी करणाऱ्या अतिरेक्यांना तिथल्या तिथेच कंठस्नान घातल्या जाईल. हे अतिरेकी परत पाकिस्तानात जाऊ शकणार नाहीत. हा संदेश पाकिस्तान आणि त्यांच्या अतिरेक्यांसाठी पुरेसा आहे, असं नरवणे यांनी म्हटलं आहे. एका वृत्तवाहिनीशी बोलताना त्यांनी हे स्पष्ट केलं.
यावेळी लष्करप्रमुख नरवणे यांनी तांदळाच्या पोत्यांनी भरलेल्या ट्रकमधून जाणाऱ्या अतिरेक्यांविरोधात भारतीय जवानांनी यशस्वी ऑपरेशन केल्याबद्दल जवानांचं कौतुक केलं. भारतीय सेना, जम्मू-काश्मीर पोलीस आणि अर्ध सैनिक दालातील उत्तम समन्वयामुळेच हे ऑपरेशन यशस्वी होऊ शकल्याचं त्यांनी सांगितलं. सुरक्षा दलाने केलेलं हे अत्यंत यशस्वी ऑपरेशन होतं. सुरक्षा दलाच्या उत्तम समन्वय आणि सुसंगततेचं हे उत्तम उदाहरण होतं. त्यामुळे आमच्या देशात जो कोणी घुसखोरी करण्याचा प्रयत्न करेल त्याला अशा पद्धतीनेच परिणामाला सामोरे जावं लागेल, असा संदेशच या ऑपरेशनमधून गेला असल्याचं त्यांनी सांगितलं.
२६ नोव्हेंबर २००८ ला मुंबईवर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याच्या कटू आठवणी गतवर्षीही पुन्हा ताज्या झाल्या होत्या. जम्मू-काश्मीरच्या उधमपूर जिल्ह्यात पहाटे अतिरेकी आणि भारतीय जवानांमध्ये झालेल्या चकमकीत चार अतिरेक्यांना कंठस्नान घालण्यात आले. या चकमकीत एक पोलीस कॉन्स्टेबल जखमी झाला आहे. जम्मू-श्रीनगर महामार्गावरील बान टोलनाक्यावर गुरुवारी पहाटे पाच वाजता दहशतवादी आणि भारतीय जवान आमनेसामने आले. यानंतर दोन्ही बाजूंनी तुफान गोळीबार सुरु झाला. या पार्श्वभूमीवर नागरोटा परिसरातील सुरक्षा व्यवस्था वाढवण्यात आली असून जम्मू-श्रीनगर महामार्ग वाहतुकीसाठी बंद करण्यात आला आहे.
२६/११च्या त्या रात्री मुंबईचे एटीएस प्रमुख हेमंत करकरे यांना क्राइम ब्रांचनं मुंबईवर हल्ला झाल्याचं सांगण्यात आले. मुंबईवर दहशतवादी हल्ला झाल्याचे कळताच हेमंत करकरे लगेचच घरातून निघाले. अजमल कसाब आणि इस्माईल कामा रुग्णालयाबाहेर अंधाधुंद गोळीबार करत होते. या गोळीबाराची माहिती मिळताच विजय साळसकर, अशोक कामटे आणि हेमंत करकरे तिथे पोहचले. दहशतवाद्यांनी हेमंत करकरेंची गाडी समोरुन दिसताच त्यांनी गाडीवर गोळीबार करण्यास सुरुवात केली. या गोळीबारात हेमंत करकरे शहीद झाले. हेमंत करकरे यांना मरणोत्तर अशोक चक्रानं सन्मानित केलं आहे.
मुंबई पोलिस दलातील एएसआय तुकाराम ओंबळे यांनी आपल्या प्राणाची आहुती देत दहशतवादी अजमल कसाबला जिवंत पकडून दिले होते.
एनकाउंटर स्पेशालिस्ट अशी ओळख असलेले विजय साळसकर २६/११च्या दहशतवादी हल्ल्यात शहीद झाले. कामा रुग्णालयाच्या बाहेर झालेल्या गोळीबारात त्यांचा मृत्यू झाला. अशोक कामटे मुंबई पोलीस दलात ऍडिशनल पोलिस कमिशनर म्हणून कार्यरत होते. ज्या वेळेस मुंबईवर दहशतवादी हल्ला झाला तेव्हा अशोक कामटे हेमंत करकरे यांच्यासोबत होते. इस्माइल खाननं केलेल्या गोळीबारात एक गोळी त्यांच्या डोक्याला लागली होती. मेजर संदीप उन्नीकृष्णन एनएसजीचे जवान होते. मुंबईवर दहशतवादी हल्ला झाला तेव्हा ते ऑपरेशन ब्लॅक टारनेडोचं नेतृत्व करत होते. ताज पॅलेस हॉटेलमध्ये दहशतवाद्यांचा मुकाबला करताना मेजर संदीप उन्नीकृष्णन हे शहीद झाले.
मुंबईत २००८ मध्ये झालेल्या २६/११ दहशतवादी हल्ल्यात भारतासह इतर देशांतील नागरिकांचा मृत्यू झाला होता. दहशतवादी हल्ल्यात मृत्यूमुखी पडलेल्या नागरिकांच्या स्मरणार्थ इस्रायलमध्ये एक स्मारक उभारण्यात येणार आहे. हे स्मारक ऐलात शहरात उभारण्यात येणार आहे. ज्यू धर्मियांनाही या दहशतवादी हल्ल्यात लक्ष्य करण्यात आले होते. ज्यू नागरिकांचे वास्तव्य असणाऱ्या इमारतींवर हल्ला करण्यात आला होता. मुंबईत झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात १६६ जणांचा मृत्यू झाला होता. तर, ३०० हून अधिक जखमी झाले होते. ऐलातचे महापौर मीर इत्जाक यांच्यासोबत चर्चा झाली असल्याचे ‘सितार’ या संघटनेच्या पदाधिकाऱ्यांनी सांगितले. हे स्मारक भारत-इस्रायल फ्रेंडशिप स्क्वेअर अथवा महात्मा गांधी स्क्वेअरवरही बनवले जाऊ शकते. शहरात चौक, स्मारक बनवण्याच्या समितीत महापौर स्वत: असल्यामुळे सकारात्मक प्रतिसाद मिळण्याची अपेक्षा आहे.
देशात एकीकडे संविधान दिन साजरा केला जात आहे. मुंबईतील दहशतवाद्यांच्या भ्याड हल्ल्याला 12 वर्ष पूर्ण होत असतानाच श्रीनगरमधून मोठी बातमी आली आहे. श्रीनगर परिसरात दहशतवाद्यांनी पुन्हा भ्याड हल्ला केला आहे. या हल्ल्यामध्ये सुरक्षा दलाचे दोन जवान शहीद झाल्याची माहिती मिळाली आहे.
श्रीनगरमधील एचएमटी परिसरात सुरक्षा दलाच्या टीमवर दहशतवाद्यांनी हल्ला केला. या परिसरात सुरक्षा दलाकडून सर्च ऑपरेशन जारी असून परिसरात ज्यादा कुमक तैनात करण्यात आली आहे. या हल्ल्यात दोन जवान शहीद झाल्याची माहिती मिळाली आहे. सुरक्षा दलाकडून दहशतवाद्यांचे सर्च ऑपरेशन सुरू आहे.दहशतवाद्यांनी परिमपुरा परिसरातील खुशीपुरा येथे सुरक्षा दलावर गोळीबार केला. या दहशतवाद्यांना पकडण्यासाठी सुरक्षा दलांनी त्या परिसराला घेराव घालून शोध मोहीम सुरू केली आहे. या घटनेवर काश्मीरचे आयजी म्हणाले की तीन दहशतवाद्यांनी सैन्याच्या जवानांवर गोळीबार केला. ज्यामध्ये दोन सैनिक गंभीर जखमी झाले त्यांना रुग्णालयात उपचारासाठी दाखल करण्यात आलं मात्र तोपर्यंत ते शहीद झाले. आतापर्यंत मिळालेल्या माहितीनुसार या हल्ल्यात जैशचा हात आहे.
काश्मीरचे आयजी यांनी दिलेल्या माहितीनुसार जैशचा हात असलेल्या तीन दहशतवाद्यांपैकी दोन पाकिस्तानचे तर एक स्थानिक आहे. तर हे दहशतवादी सुरक्षा दलावर गोळीबार करून फरार झाले आहेत. सुरक्षा दलाकडून या दहशतवाद्यांचा शोध सुरू आहे.
बारा वर्षांपूर्वी याच दिवशी दहशतवाद्यांनी मुंबईतील ताज हॉटेलवर भ्याड हल्ला केला होता आणि आज श्रीनगरमध्ये पुन्हा एकदा सुरक्षा दलावर हल्ला करण्यात आला आहे. या हल्ल्यात दोन जवान शहीद झाले. काही दिवसांपूर्वी जम्मूतील नगरोटा भागातील टोल नाक्याजवळ चार जैश एच्या दहशतवाद्यांचा खात्मा कऱण्यात आला होते. हे दहशतवादी २६/११ दिवशी मोठा कट रचत असल्याची माहिती गुप्तचर विभागाला मिळाल्यानंतर त्यांचा खात्मा करण्यात आला होता.
कराची स्टॉक एक्सचेंजच्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर मुंबईतील ताज हॉटेलवर दहशतवादी हल्ला करण्याची धमकी देण्यात आली होती. मुंबईतील ताज हॉटेल बॉम्बने उडवण्याची धमकी देणारा फोन पाकिस्तानमधून ताज हॉटेलमध्ये करण्यात आला होता. फोनवर एक व्यक्ती बोलत होता. ती व्यक्ती म्हणाली की, ‘कराची स्टॉक एक्सेंजमध्ये झालेला दहशतवादी हल्ला सर्वांनीच पाहिला. आता ताज हॉटेलमध्ये २६/११ सारखा हल्ला पुन्हा एकदा होणार.’
ताज हॉटेल व्यवस्थापनाकडून लगेचच मुंबई पोलिसांनी यासंदर्भात माहिती देण्यात आली. त्यानंतर ताज हॉटेल बाहेरील सुरक्षा वाढवण्यात आली आहे. रात्रभर मुंबई पोलीस आणि हॉटेल स्टाफ यांनी मिळून सुरक्षेची पाहणी केली. हॉटेलमध्ये येणारे गेस्ट आणि त्यांच्या हालचालींवरही नजर ठेवण्यात आली. याव्यतिरिक्त दक्षिण मुंबई आणि किनारपट्टीवरील गस्त आणि सुरक्षा वाढवण्यात आली आहे.
देशावर सतत दहशतवादी हल्ले झाले आहेत. मुंबईवरचा २६/११ चा हा हल्ला हे एक प्रकारचे युद्धच होते. हे युद्ध सैनिकांसह नागरिकही लढत होते. हा देशावरील हल्ला होता. बडे शहरोंमे छोटी छोटी बातें होती रहती है ही तत्कालीन राज्याचे गृहमंत्री आर. आर. पाटील यांची भूमिका चुकीचीच होती. या वक्तव्याबद्दल त्यांना राजीनामा द्यावा लागला होता. मुंबई ही देशाची आर्थिक राजधानी! तिच्या सामरिक संरक्षणामध्ये काही गंभीर त्रुटी राहिल्या होत्या. त्यामुळे पाकिस्तानी आतंकवाद्यांना मुंबईत सहज प्रवेश करता आला. आत्ताच्या परिस्थितीबाबत वर्णन करतांना देशाचे विद्यमान गृहमंत्री राजनाथ सिंह म्हणतात की, राष्ट्रीय सुरक्षेशी निगडीत गोष्टींमध्ये आता खूप मोठे बदल झाले आहेत. त्यामुळे देशात २६/११ सारखा दहशतवादी हल्ला पुन्हा होणं अशक्य आहे.
देशाच्या सुरक्षेच्या मुद्द्यावरुन अनेक गोष्टींवर प्रकाशझोत टाकला. ”मुंबईवरील हल्ल्याला आज १२ वर्ष पूर्ण झाली आहेत. पण या हल्ल्याच्या जखमा आजही ताज्या आहेत. दहशतवादाने त्यावेळी भारताच्या सुरक्षेला आव्हान दिलं होतं. मात्र, मला अभिमान आहे की आपल्या सुरक्षा दलाने एकाही दहशतवाद्याला जिवंत परत जाऊ दिलं नाही”, असं राजनाथ म्हणाले.
भारताच्या सीमेवर कोणत्याही हालचालीविरोधात संपूर्ण ताकदीने प्रत्युत्तर देण्यासाठी लष्कराला पूर्णपणे सूट देण्यात आली आहे. गलवान खोऱ्यातही भारताने याचंच पालन करत आव्हानला तोंड देत चीनी सैनिकांना मागे हटण्यासाठी भाग पाडलं, असं राजनाथ सिंह यांनी सांगितलं.
दहशतवाद ही जगातील सर्वात मोठी समस्या आहे. तसेच राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ही सर्वात मोठी समस्या निर्माण झाली आहे. त्याच प्रमाणे ही जागतिक स्तरावरची सुद्धा समस्या आहे ज्याचा प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्षपणे सर्व देशांवर परिणाम होत आहे. अनेक देश दहशतवादाचा सामना करत आहेत. दहशतवाद हा एक हिंसाचाराचा प्रकार आहे जो बेकायदेशीर आहे. याचा उपयोग लोकांना घाबरविण्यासाठी केला जातो.
आपल्या भारत देशात सर्व धर्माच्या लोकांमध्ये विविधतेमध्ये एकताची भावना दिसून येते. परंतु काही लोक हे असे असतात की, त्यांना देशाचे एकीकरण तोडायचे असते. ते आपला देश हा एकत्र राहताना पाहू शकत नाही. दहशतवाद या शब्दाचा अर्थ असा होतो की, कोणत्याही विनाशकारी शक्तीमुळे समाजात किंवा देशात भीतीची परिस्थिती निर्माण करणे होय.
दहशतवादी लोकांचा मुख्य उद्देश दहशत निर्माण करणे हा आहे. त्यांचे मुख्य उद्दिष्ट हे सरकार आणि देशातील लोकांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण करणे. दहशतवाद लोकांचा देश, राज्य, धर्म किंवा जात नसते. दहशतवादी लोक हे मुले, महिला तसेच वृद्ध माणसे किंवा तरुण लोकांना ठार मारतात.
दहशतवादाचे दोन प्रकार आहेत. जसे की राजकीय दहशतवाद आणि गुन्हेगारी दहशतवाद. राजकीय दहशतवाद म्हणजे आपला स्वार्थ पूर्ण करण्यासाठी लोकांमध्ये भीतीची भावना निर्माण करणे. गुन्हेगारी दहशतवाद म्हणजे लोकांचे अपहरण करून त्यांच्याकडे पैश्यांची मागणी करणे.
आपल्या भारत देशात दहशत पसरण्याची अनेक कारणे आहेत. काही लोक हे धर्मावरून आणि जातीभेदावरून भांडणे करतात. तसेच दारिद्र्य, बेरोजगारी, भूक आणि धार्मिक उन्माद ही दहशतवादाची मूळ कारणे आहेत. अनेक लोक हे धर्माच्या नावाखाली एकमेकांना ठार मारण्यासाठी मागे हटत नाहीत.
या सर्व कारणांमुळे देशातील ऐक्याची भावना ही धोक्यात आली आहे. काही परकीय शक्ती भारत देशाला कमजोर बनविण्यासाठी प्रयत्न करीत आहे.
कोणत्याही देशामध्ये दहशतवाद पसरविण्यासाठी हिंसक पद्धतींचा अवलंब केला जातो. त्यामुळे आपण देशाचा विकास करण्यासाठी कोणतेही कामे करण्यास असमर्थ आहेत. जेव्हा आपला भारत देश हा विकास करू लागतो तेव्हा परकीय शक्ती भारताच्या विकासामध्ये अडथळा निर्माण करतात. दहशतवादी लोक हे लालची लोकांना पैसे देऊन दंगल घडवून आणतात.
तसेच काही दहशतवादी लोक हे बसमधील प्रवाशांना ठार मारतात, बँकेची लूट करतात तर काही सार्वजनिक ठिकाणी बॉम्ब फेकून अनेक कृती करून दहशत निर्माण करतात.
कोणत्याही देशामध्ये दहशतवाद पसरविण्यासाठी हिंसक पद्धतींचा अवलंब केला जातो. त्यामुळे आपण देशाचा विकास करण्यासाठी कोणतेही कामे करण्यास असमर्थ आहेत. जेव्हा आपला भारत देश हा विकास करू लागतो तेव्हा परकीय शक्ती भारताच्या विकासामध्ये अडथळा निर्माण करतात. दहशतवादी लोक हे लालची लोकांना पैसे देऊन दंगल घडवून आणतात.
तसेच काही दहशतवादी लोक हे बसमधील प्रवाश्याना ठार मारतात, बँकेची लूट करतात तर काही सार्वजनिक ठिकाणी बॉम्ब फेकून अनेक कृती करून दहशत निर्माण करतात. दहशतवाद हा देशाला आणि समाजाला लागलेला एक सर्वात मोठा कलंक आहे. दहशतवाद हा कोणत्याही व्यक्तीसाठी लाभदायक नाही आहे.
दहशतवादामुळे सर्वात जास्त मनुष्य हानी होते. तसेच माहित नाही दहशतवादी लोक हे कितीतरी मुलांना अनाथ बनवतात आणि बऱ्याच स्त्रियांना अनाथ बनवतात. म्हणून आपल्या देशातील दहशतवादाची समस्या दूर करण्यासाठी कठोर पावले उचलली पाहिजेत. तसेच या समस्येवर मात करण्यासाठी कायदा व सुव्यवस्था मजबूत केली पाहिजे. त्याच बरोबर देशातील सर्व लोकांनी यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत.
दहशतवादाचा सामना करण्यासाठी देशाला एकत्र मिळून कार्य करणे आवश्यक आहे. म्हणून आपल्या देशात २१ मे ला ‘दहशतवाद विरोधी दिवस’ साजरा केला जातो. या समस्ये विरुद्ध लढण्यासाठी केवळ एकटा देश काही करू शकत नाही कारण ही जागतिक स्तरावरची समस्या आहे. दहशतवाद हा आपल्या देशाला लागलेला एक कलंक आहे. देशातील सर्व लोकांनी यावर मात करण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत.
जेव्हा सरकार आणि देशातील जनता एकत्रितपणे मिळून प्रयत्न करतील तेव्हाच दहशतवाद दूर होऊ शकतो.
गंगाधर ढवळे,नांदेड
संपादकीय
२७.११.२०